बिर्तामोड । 

झापाको बिर्तामोड नगरपालिकाले अपाङ्गता भएका ब्यक्तिको पहिचान, स्वास्थ्यपचार, बिभिन्न तालिम र परिचयपत्र वितरण कार्यलाई निरन्तरता दिदै आएको छ । नगरका १० वटै वडामा बिभिन्न समिति गठन गरी अपाङ्गता भएका ब्यक्तिहरुलाई ब्यापक रुपमा कार्यक्रम सञ्चालन गर्दै आएको बिर्तामोड नगर महिला विकास समितिले जनाएको छ । 

नगरले प्रत्येक महिनाको १ र १६ गते अपाङ्गता भएका ब्यक्तिलाई परिचयपत्र वितरण गर्दै आएको बिर्तामोड नगर महिला विकास समिति अधिकृत पुष्पा कार्कीले जानकारी दिइन् । 

उनका अनुसार नगरका उप–प्रमुख नगेन्द्रप्रसाद संग्रौला संयोजक रहेको ११ सदस्यीय स्थानीय अपाङ्गता समन्वय समिति गठन भएको छ । यस्तै अपाङ्गता भएका र अभिभावकलाई समेटेर नगरका १० वटै वटामा मिलिजुली समुह गठन गरेको र त्यो समुहको मासिक बैंठक हुने गरेको छ । 

अपाङ्गता पहिचान, परिचयपत्र वितरण र स्वास्थ्य परिक्षण शिविर १० वटै वडामा सम्पन्न भइसकेको अधिकृत कार्कीले बताइन् । नवजात शिशुमा हुन सक्ने जन्मदोष र बालबालिकाहरुमा हुन सक्ने अपाङ्गताको शिघ्र पहिचान तथा ब्यवस्थापन सम्बन्धी अभिमूखिकरण पालिकाका प्रत्येक वडाका स्वास्थ्य चौकी नगर अस्पतालका स्वास्थ्यकर्मीलाई दुई समुह गरेर दिएको कार्कीले बताइन् । 

यसैगरी समावेशी शिक्षाका लागि शिक्षक र ब्यवस्थापन समितिलाई २ दिने तालिम, नगरमा रहेका १८ वटा सामुदायिक बिद्यालयका प्रधानाध्यापक र बिद्यालय ब्यवस्थापन समितिका अध्यक्षलाई दुई समुह बनाएर तालिम, अपाङ्गता भएका ब्यक्तिहरुको पालिका स्तरीय १५ सदस्यीय संस्था गठन, सीबिआर सहजकर्ता, कार्यक्रम सम्पर्क ब्यक्ति र ओपिडी प्रतिनिधिहरुको मासिक बैंठक ७ पटक, फागुन २१ गते पालिका स्तरीय अर्थबार्षिक समिक्षा बैंठक, नव दम्पत्तीलाई शुभकामना कार्ड वितरण, प्रत्येक बर्ष अन्तर्राष्ट्रिय अपाङ्गता दिवस मनाइदै आएको अधिकृत कार्कीको भनाईछ । 

त्यसैगरी अपाङ्गता हेरचाह गर्ने ब्यक्तिलाई २ दिने सीप तालिम, शिविरबाट छानिएका अपाङ्गता भएका ब्यक्तिहरुलाई स्वास्थ्य उपचार सेवा, अपाङ्गता भएका ब्यक्तिहरुलाई सहायक सामाग्री (ह्वील चियर, श्रवण यन्त्र, वाकर, बैशाकी, एल्वो स्टीक, सेतोछडीलगायत) बितरण गरिने कार्यक्रम निरन्तर रुपमा भइरहेको बताइएको छ । 

बिर्तामोड नगरमा आर्थिक बर्ष २०७५/०७६ देखि आर्थिक बर्ष २०८०/०८१ असार मसान्तसम्ममा अपाङ्गता भएका ८५० जना रहेको बिर्तामोड नगर महिला विकास समितिको तथ्याङ्कमा छ । उक्त संख्या २०८१ फागुन मसान्तसम्ममा एक हजार एक सय एक जना पुगेको बिर्तामोड नगर महिला विकास समितिकी अर्की अधिकृत युगकुमारी भट्टराईले जानकारी दिइन् । 

आर्थिक बर्ष २०८०/०८१ को तथ्याङ्क अनुसार नगरले नेपाल सरकारले तोकेको १० वटा शिर्षकमा अपाङ्गताको क्षेत्रमा काम गर्दै आएको छ । शारिरिक अपाङ्गता, दृष्टि सम्बन्धी अपाङ्गता, सुनाई सम्बन्धी अपाङ्गता, श्रवण दृष्टिबिहिन अपाङ्गता, स्वर बोलाई सम्बन्धी अपाङ्गता, मानसिक वा मनोसामाजिक अपाङ्गता, बौद्धिक अपाङ्गता, अनुबबंशिय रब्तश्राप(हेमोफिलिया), अटिजम र बशु अपाङ्गता भएका ब्यक्तिहरुको क्षेत्रमा नगरले काम गर्दै आएको छ । 

बिर्तामोड नगरपालिका, सामाजिक विकास मन्त्रालय कोशी प्रदेश र करुणा फाउण्डेशन नेपालको त्रिपक्षिय साझेदारीमा हाल अपाङ्गता रोकथाम तथा पुनःस्थापना कार्यक्रम अन्तरगत बिभिन्न कार्यक्रम सञ्चालन हुँदै आएको छ । 

करुणा फाउण्डेशन नेपाल बिर्तामोड नगर पालिका संयोजक अनुष्का केसीका अनुसार स्वास्थ्य जाँच शिविरमार्फत ६१२ जनालाई अपाङ्गता परिचयपत्र वितरण गरिएको छ । जसमा रातो कार्ड २००, निलो कार्ड २९५, पहेंलो कार्ड ८५ र सेतो कार्ड ३२ जनालाई बितरण गरिएको छ । एउटा कार्ड वितरणको तयारीमा रहेको छ । 

आगामी दिनमा मिलिजुली समुहको लागि बचत, ऋण व्यवस्थापन तथा नेतृत्व विकास तालिम, अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरूको संस्था ओ.पि.डी. को क्षमता अभिवृद्धि तालिम, अपाङ्गता सहायता स्थापना तथा सञ्चालन, जन्मजात अपाङ्गता पहिचान भएका नवाजात शिशुको उपचार सहयोग गृहलगायतका कार्यक्रम गरिने पालिका संयोजक केसीले जानकारी दिइन् । 

यता नगर उपप्रमुख तथा स्थानीय अपाङ्गता समन्वय समितिका संयोजक नगेन्द्रप्रसाद संग्रौलाले अपाङ्गता पहिचान, परिचयपत्र वितरण र स्वास्थ्य परिक्षण शिविर नगरका १० वटै वडा सञ्चालन भइरहेको बताएका छन् । उनका अनुसार नगर, प्रदेश सरकार र करुणा फाउण्डेशन नेपालको त्रिपक्षिय साझेदारीमा अपाङ्गताका क्षेत्रमा काम भइरहेको छ । ‘बिर्तामोड नगर क्षेत्रमा रहेका सवै प्रकारका अपाङ्गता भएकाको हकमा बिभिन्न कार्यक्रम भइरहेका छन्’ नगर उप–प्रमुख संग्रौलाले भने ‘अहिले जे जस्ता छन्, त्यसलाई सम्बोधन गर्दै जाने, आगामी दिनमा कोही पनि अपाङ्गता हुनु नपरोस भन्ने उदेश्यले सुरक्षित गर्भवती हुनेदेखि लिएर सन्तुलित आहार, पोषणयुक्र खानेकुरा सचेतनामुलक कार्यक्रम सञ्चालन छन् ।’

उनले अपाङ्गता भएका ब्यक्तिलाई पुनःस्थापना गराउने, स्वास्थ्य परिक्षण, सहायक सामाग्री बितरण, सामान्य जीवनमा फर्काउने खालका कार्यक्रम, सीपमुलक तालिममा सहभागीता, लुकेका क्षमतालाई प्रस्फुटन गराउने, अवस्था हेरेर परिचयपत्र बितरणलगायतका कार्यक्रम भइरहेको बताए । 

उनका अनुसार अन्य संस्थाहरुसँग पनि समन्वय गरेर उनीहरुका आवश्यकता परिपुर्ति गर्ने खालका कार्यक्रमहरु पनि गरिनेछ । पारिवारिकस्थितिसँग जोडिएर पनि उनीहरुको माग र आवश्यकता बुझिरहेको, उनीहरुले बोलाएको ठाउँमा जनप्रतिनिधि, सहजकर्ता जाने गरेको र नगरले उनीहरुका लागि अतिरिक्त २०/२२ लाख रुपैयाँ छुट्याएको पनि संग्रौलाले बताएका छन् ।